Hormoontherapie is controversieel, maar beschermt jonge borstkankerpatiënten wel tegen chemotherapie-geïnduceerd ovariumfalen en onvruchtbaarheid

Jonge vrouwen die chemotherapie ondergaan voor hun borstkanker hebben meer kans om vruchtbaar te blijven indien ze ook een hormonale behandeling krijgen. Dit blijkt uit een meta-analyse met een totaal van 1.231 borstkankerpatiënten die chemotherapie ondergingen al dan niet in combinatie met een Luteinizing Hormone-Releasing Hormone antagonist (LHRHa). Het gebruik van een dergelijke behandeling blijft echter controversieel, vooral bij vrouwen met hormoonreceptor (HR)-positieve tumoren.

Het is algemeen bekend dat chemotherapie een nadelig effect heeft op de vruchtbaarheid van jonge borstkankerpatiënten. Chemotherapie veroorzaakt schade aan de eierstokken van deze vrouwen en brengt hen zo versneld in de menopauze met onvruchtbaarheid, slaapproblemen, een verstoorde sexualiteit en een verhoogd risico op osteoporose als gevolg. Dit gegeven is erg verontrustend voor jonge borstkankerpatiënten en beïnvloedt hun therapiekeuze. Om na te gaan of een tijdelijke onderdrukking van de ovariële functie met LHRHa een beschermend effect heeft voerden Lambertini et al een meta-analyse uit bij 1.231 borstkankerpatiënten die chemotherapie kregen al dan niet in combinatie met LHRHa.

Uit een initiële analyse bleek dat het gehalte prematuur ovariumfalen (POF) significant lager lag bij patiënten die een LHRHa kregen toegediend (reductie in POF incidentie van 64%). Daarnaast stelde men met gebruik van LHRHa ook een associatie vast met een hoger gehalte zwangerschappen bij deze vrouwen. In de verschillende studies van deze initiële analyse werden echter verschillende definities voor POF gebruikt en de resultaten van de individuele studies vertoonden veel variatie. In een tweede deel van de studie werd de analyse daarom beperkt tot die studies waarbinnen specifiek data waren geregistreerd omtrent het al dan niet terugkeren van de menstruatie 1 jaar na afronden van de chemotherapie. Uit de resterende 8 studies bleek een zeer gunstig effect van LHRHa op de incidentie van POF. Uit deze tweede analyse kwam namelijk een reductie in de incidentie van POF van 45% naar voren en deze reductie bleek consistent voor alle 8 de studies. In slechts 5 van de studies rapporteerde men data omtrent zwangerschappen. In totaal waren er 33 zwangerschappen bij vrouwen die een LHRHa kregen in vergelijking met 19 zwangerschappen bij vrouwen die deze behandeling niet kregen. Dit vertaalt zich in een toename van 83% van de kans op een zwangerschap indien LHRHa wordt gegeven.

Er bestaat echter ongerustheid over de toepassing van LHRHa bij borstkanker patiënten, vooral bij vrouwen met HR-positieve tumoren. De standaardbehandeling bij dergelijke tumoren bestaat momenteel uit anti-oestrogene therapie. Eerdere studies suggereerden dat een terugkeer van de menstruatie na een behandeling een negatief effect zou hebben op de langere termijn. Twee recente studies bieden echter in zekere mate een geruststelling. Uit de POEMS-SWOG S0230 studie bij vrouwen met HR-negatieve borstkanker bleek namelijk dat een behandeling met chemotherapie en LHRHa geassocieerd was met minder POF en meer zwangerschappen. In een exploratieve analyse binnen die studie bleek een behandeling met gosereline, een LHRHa, bij premenopauzale hormoonreceptor-negatieve borstkanker te leiden tot een betere DFS en OS ten opzichte van vrouwen die geen LHRHa kregen.

Daarnaast toont de PROMISE-GIM6 studie aan dat de toevoeging van LHRHa aan chemotherapie geen effect heeft op de ziektevrije overleving bij vrouwen met HR-positieve borstkanker, maar wel het aantal zwangerschappen significant verhoogt. Eerder dit jaar werden de richtlijnen van de St Gallen International Expert Consensus panel en van de NCCN aangepast en erkennen deze richtlijnen het nut van LHRHa in de preventie van ovariumfalen geïnduceerd door chemotherapie bij HR-negatieve patiënten. Andere richtlijnen beschouwen de rol van LHRHa in de preventie van onvruchtbaarheid bij jonge borstkankerpatiënten, vooral bij HR-positieve tumoren, echter nog als experimenteel.

Referentie

Lambertini M, et al. Ovarian suppression with luteinizing hormone-releasing hormone agonists during chemotherapy as a strategy to preserve ovarian function and fertility in breast cancer patients: A systematic review and meta-analysis of randomized studies. Presented at ECC 2015;abstract #1957.