Lokale radiotherapie verbetert de overleving van patiënten met gemetastaseerd prostaatcarcinoom en lage ziektelast
Nieuwe resultaten van de meerarmige STAMPEDE studie bevestigen de hypothese dat een lokale radiotherapeutische behandeling van een primaire prostaattumor niet alleen de lokale controle verbetert, maar ook de progressie van de gemetastaseerde ziekte vertraagt. Het blijkt dat bij prostaatkanker patiënten met een lage ziektelast, radiotherapie van de prostaat is geassocieerd met een reductie van 32% van het overlijdensrisico. Dit in tegenstelling tot mannen met een hoge ziektelast als gevolg van metastasen: zij bleken geen profijt te hebben van deze behandeling. Deze nieuwe gegevens zijn waarschijnlijk voor mannen met recent gediagnostiseerde oligometastasen bij prostaatkanker van klinische betekenis. Deze resultaten zijn ook relevant voor mannen met positieve lymfeklieren in het bekken, maar met niet-gemetastaseerde ziekte (N1M0), bij wie toevoeging van radiotherapie aan de behandeling mogelijk tot genezing kan leiden.
De huidige behandeling voor recent gediagnostiseerde mannen met gemetastaseerd prostaatkanker bestaat uit alleen medicijnen. Hoewel de prognoses zijn verbeterd, sterven de meesten van hen binnen ongeveer 5 jaar. Daarom is er vraag naar effectievere behandelmethoden in deze setting. In de meerarmige STAMPEDE fase III studie werd via een van de analyses geëvalueerd of radiotherapie van de prostaat bij kan dragen aan een verbetering van de totale overleving (OS) van recent gediagnostiseerde patiënten met gemetastaseerd prostaatkanker. Dit is gebaseerd op de hypothese dat primaire tumoren kunnen bijdragen aan de progressie van de ziekte, maar ook kunnen leiden tot een verminderde overleving van mannen met gemetastaseerd prostaatkanker.
In deze studie werden 2,061 patiënten geïncludeerd met een mediane leeftijd van 68 jaar. Deze patiënten waren recentelijk gediagnosticeerd met gemetastaseerd prostaatkanker. Zij werden vervolgens gerandomiseerd naar standaardzorg (‘Standard of Care, SoC’), bestaand uit een levenslange androgene deprivatie therapie met vroege docetaxel vanaf 2016, of naar SoC gecombineerd met radiotherapie van de prostaat. Het schema van deze radiotherapie was 55Gy/20f dagelijkse gedurende 4 weken of 36Gy/6f wekelijks gedurende 6 weken.
In de met radiotherapie behandelde populatie, verbeterde de ‘failure-free survival’ significant (HR[95%BI]: 0,68[0,68-0,84]), maar niet de OS (HR: 0,92; 95% BI: 0,80-1,06). Echter, in een vooraf gespecificeerde subgroepanalyse, waar rekening werd gehouden met de hogere ziektelast van patiënten als gevolg van metastasen, was een significante toename in OS te zien bij patiënten met een lage ziektelast. Bij deze 819 patiënten was de 3-jaars OS incidentie 73% voor de subgroep met SoC in vergelijking met 81% voor de patiënten met SoC en radiotherapie. Dit vertaalt zich in een statistisch significante reductie van 32% in het overlijdensrisico ten gunste van de groep patiënten die aanvullende radiotherapie ontvingen (HR[95% BI]: 0,68[0,52-0,90]; p= 0,007). Onder de 1,120 patiënten met een hogere ziektelast, had de toevoeging van lokale radiotherapie van de primaire tumor geen invloed op de OS (3-jaars overleving, 54% met SoC en 53% met SoC inclusief radiotherapie; HR[95%BI]: 1,07 [0,90-1,28]; p= 0,420). In deze analyse was een hoge ziektelast gedefinieerd als de aanwezigheid van 4 of meer botmetastasen met ten minste een metastase buiten het axiale skelet en/of de aanwezigheid van viscerale metastasen.
De radiotherapie werd door het merendeel van de patiënten goed verdragen. Bij 5% van de patiënten resulteerde de behandeling in graad 3/4 bijwerkingen tijdens de behandeling en bij 4% na de behandeling. Er was een kleine toename van het risico op blaas- en darmtoxiciteit, maar dit nadeel valt in het niet bij de waargenomen toename van de overlevingskans, aldus de onderzoekers.
Uit deze resultaten kan worden geconcludeerd dat radiotherapie van de prostaat leidt tot een significante verbetering van de OS bij mannen met gemetastaseerd prostaatkanker en een lage ziektelast. Met deze resultaten in gedachten, dient radiotherapie van de prostaat worden toegevoegd aan de standaardbehandeling van mannen met deze oligogemetastaseerde ziekte, aldus de onderzoekers. De resultaten van deze studie zijn daarnaast ook relevant voor mannen met positieve lymfeklieren in het bekken, maar met niet gemetastaseerde ziekte (N1M0). De toevoeging van radiotherapie aan de behandeling met alleen medicijnen, kan bij deze groep patiënten leiden tot genezing.
Referentie
Parker C, James N, Brawley C, et al. Radiotherapy (RT) to the primary tumour for men with newly-diagnosed metastatic prostate cancer (PCa): Survival results from STAMPEDE (NCT00268476). Gepresenteerd tijdens ESMO 2018; Abstract LBA5_PR.
